Hộp số xe nâng có vai trò rất quan trọng trong khả năng di chuyển của xe nâng. Vậy hộp số xe nâng có những loại nào? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động ra sao? Đây đều là những băn khoăn chung của khách hàng khi sử dụng xe nâng. Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ chia sẻ cho các bạn một vài thông tin hữu ích về hộp số trên xe nâng hàng.
Nội dung bài viết
1. Giới thiệu về hộp số xe nâng
1.1 Hộp số xe nâng là gì?
Hộp số xe nâng là một bộ phận quan trọng trong việc chuyển đổi sức mạnh từ động cơ tới hệ thống trục bánh xe di chuyển, tỉ số chuyển đổi này có thể thay đổi tùy thuộc vào từng loại hộp số khác nhau giúp cho người sử dụng có thể tăng hoặc giảm tốc độ di chuyển của xe nâng theo ý muốn.
1.2 Các loại hộp số xe nâng trên thị trường
Hiện nay, trên thị trường có hai loại hộp số xe nâng là hộp số sàn (số tay) và hộp số tự động. Mỗi loại hộp số đều có cách hoạt động khác nhau phù hợp trong từng điều kiện công việc. Dưới đây là một vài thông tin cơ bản cũng như ưu nhược điểm của từng loại hộp số xe nâng.
Hộp số sàn/số tay (Manual Tranmission)
Hộp số sàn hay còn gọi là hộp số cơ, hộp số tay, đây là hộp số được ứng dụng phổ biến nhất trên thị trường với cấu tạo đơn giản, giá thành rẻ và hiệu quả cao. Loại hộp số này gồm các trục sơ cấp, thứ cấp, trung gian (hộp số 3 trục). Các trục này liên kết với nhau bởi các bánh răng với nhiều kích thước tùy thuộc theo từng tỉ số truyền động.
Xe nâng trang bị hộp số sàn hay còn gọi là xe nâng số sàn được ứng dụng chủ yếu trong các lĩnh vưc có địa hình làm việc phức tạp, lầy lội, gồ ghế hoặc địa hình có độ dốc lớn. Khi làm việc tại các địa hình này yêu cầu xe nâng có khả năng di chuyển mạnh mẽ, tốc bộ bộc phát ở một thời điểm cao. Do đó, xe nâng sử dụng hộp số sàn chủ yếu là xe nâng động cơ đốt trong như xe nâng dầu, xe nâng xăng,… với sức mạnh từ động cơ lớn cũng như khả năng làm việc ngoài trời hiệu quả. Dù vậy, hộp số sàn vẫn sẽ có những ưu, nhược điểm riêng, cụ thể:
Ưu điểm:
- Khả năng chuyển đổi tỉ số truyền linh hoạt, chủ động.
- Chu kỳ bảo dài, ít hư hỏng.
- Dễ sàng tiếp cận và sửa chữa.
- Giúp xe nâng vận hành tốt trong nhiều khu vực có địa thế phức tạp.
Nhược điểm:
- Vì thao tác chuyển đổi hoàn toàn bằng tay nên việc sử dụng xe nâng số sàn khó hơn xe số tự động.
- Khi vận hành xe nâng số sàn, người sử dụng cần thao tác liên tục với chân côn gây mệt mỏi khi làm việc trong thời gian dài.
- Nếu người vận hành chưa có nhiều kinh nghiệm, xe dễ dàng gặp tình trạng chết máy, giật cục.
Hộp số tự động (Automatic Transmission/Power shift)
Hộp số tự động được nghiên cứu và sản xuất nhằm khắc phục các nhược điểm của hộp số sàn, giúp nâng cao trải nghiệm người sử dụng. Chính vì thế, loại hộp số này có cấu tạo vô cùng phức tạp, đa dạng về chủng loại, mẫu mã. Từ đó giúp cho người sử dụng làm việc ‘nhàn’ hơn, thao tác đơn giản hơn, dễ dàng sử dụng hơn. Tuy được cải tiến với nhiều công việc và tính năng vượt trội, hộp số tự động vẫn có một vài những ưu, nhược điểm nhất định.
Ưu điểm của hộp số tự động:
- Thao tác đơn giản, dễ dàng sử dụng.
- Bộ chuyển tổi tỉ số truyền hoàn toàn tự động
- Vận hành ổn định, êm ái.
- Hạn chế tối đa tình trạng xe chết máy khi đang di chuyển.
Nhược điểm của hộp số tự động:
- Vì hệ thống chuyển số tự động dẫn đến khả năng làm việc tại nơi có địa hình phức tạp trở nên khó khăn, thiếu chủ động.
- Hệ thống máy móc cần chăm sóc, bảo dưỡng định kỳ.
- Do cấu tạo phức tạp, việc bảo trì, sửa chữa cũng phức tạp hơn so với hộp số sàn.
Xem thêm: Tổng phanh xe nâng là gì? 4 lưu ý khi thay tổng phanh mới
2. Cấu tạo chung của hộp số xe nâng
Hộp số xe nâng được cấu tạo bởi 3 bộ phận chính: Bộ ly hợp thủy lực, bộ bánh răng hành tinh, hệ thống điều khiển điện – thủy lực. Mỗi bộ phận lại có cấu tạo và chức năng riêng biệt, khi kết hợp lại tạo nên cơ chế truyền động cho xe nâng.
2.1 Bộ ly hợp thủy lực
Đây là bộ phận có chức năng quan trọng và dễ dàng gặp phải sự cố nhất trong cấu tạo hộp số xe nâng. Bộ phận này được cấu tạo bởi 5 chi tiết chính:
- Đĩa ma sát.
- Tấm ma sát.
- Cụm lò xo.
- Pít tông (xi lanh).
- Vỏ ly hợp.
Khi vận hành, phần đĩa ma sát được cố định và vòng bánh răng bên ngoài qua hệ thống khe rãnh răng và được xếp trồng bên trên tấm ma sát. Tấm ma sát được cố định bên trong vỏ ly hợp tạo nên áp suất dầu giúp đẩy pít tông ‘thắng’ lực lò xo giúp dẫn động đĩa ma sát.
2.2 Bộ bánh răng hành tinh
Đây là bộ phận quyết định trực tiếp tới khả năng và tỉ số truyền động lực từ động cơ tới hệ thống bánh xe di chuyển. Bộ phận gồm các bánh rắc với nhiều kích thước khác nhau, tùy thuộc vào vị trí và chức năng ta có thể chia cấu tạo bộ bành răng hành tinh thành 3 phần chính:
- Hệ thống bánh răng trung tâm (bánh răng định tinh) nằm ở chính giữa.
- Hệ thống bánh răng hành tinh liên kết trực tiếp xung quanh bánh xe trung tâm.
- Vòng răng nằm ngoài cùng, liên kết và cố định toàn bộ bánh răng.
Các bộ phận này đều được liên kết với nhau bởi hệ thống khe rãnh răng nên bất kỳ bộ phận nào cũng có thể trở thành nguồn dẫn động. Khi đó 2 bộ phận còn lại sẽ có chức năng như đầu ra để nhận mô-men xoắn và chuyển tiếp lực sang bộ phận tiếp theo. Mỗi sự thay đổi tỉ số truyền từ bộ phận đầu vào hoặc bộ phận có định sẽ thay đổi tỉ số truyền đầu ra khác nhau. Đây cũng là cơ chế hoạt động chính của hộp số xe nâng.
Đối với hộp số tự động, vòng răng được thiết kế riêng với các rãnh răng liên kết ở mặt ngoài, giúp kết nối tới các đĩa ma sát của bộ ly hợp để chuyển động cùng bánh răng, Đây là điểm khác biệt chính trong cấu tạo giữa hộp số tự động và hộp số sàn.
2.3 Bộ điều khiển điện – thủy lực
Bộ điều khiển điện – thủy lực đóng vai trò như ‘đầu não’ trong cấu tạo hộp số xe nâng. Đây là nơi tiếp nhận, xử lý thông tin từ cảm biến hoặc thao tác từ người vận hành để thay đổi tỉ số truyền từ động cơ tới hệ thống di chuyển.
Xem thêm: Dầu hộp số xe nâng là gì? Phân loại và 4 lưu ý khi sử dụng
3. Nguyên lý hoạt động của hộp số xe nâng
Thực tế, nguyên lý hoạt động của hộp số xe nâng khá phức tạp. Vì vậy, để hình dung và có cái nhìn khái quát về cách hoạt động của hộp số xe nâng,
Hộp số xe nâng hoạt động dựa trên nguyên lý chuyển đổi tỉ số truyền động mô-men xoắn từ động cơ tới hệ thống bánh xe di chuyển. Sau khi nhận thông tin từ bộ điều khiển điện – thủy lực, mô-men lực (dòng thủy lực) từ động cơ thông qua bộ ly hợp tiến vào hộp số. Tại đây, trục sơ cấp (hay còn gọi là đầu vào) của hộp số tiếp nhận và phân bổ sang các bộ phận khác thông qua hệ thống bánh răng nối tiếp. Sau khi thay đổi tỉ số truyền động dựa vào các bánh răng có kích thước khác nhau, mô-men xoắn được đưa tới trục thứ cấp (đầu ra) và hệ thống di chuyển của xe. Từ đó, giúp cho xe nâng đạt tốc độ theo thao tác điều khiển của người vận hành.
4. Các câu hỏi thường gặp
4.1 Hộp số xe nâng sử dụng nhớt gì?
Xe nâng là một thiết bị vận hành trong việc nâng hạ hàng hóa với công suất lớn và cường độ làm việc cao. Do đó, việc lựa chọn loại nhớt phù hợp cho hộp số xe nâng là một vấn đề quan trọng người sử dụng cần đặc biệt lưu ý, vì không phải loại nhớt nào cũng đem lại hiểu quả cho hộp số xe nâng của bạn.
Hiện nay, với 2 loại hộp số xe nâng là hộp số sàn và hộp số tự động, mỗi loại hộp số sẽ sử dụng loại nhớt khác nhau, không được dùng chung, cụ thể:
- Hộp số sàn/số tay/số cơ (Manual Tranmission) sử dụng nhớt 90
- Hộp số tự động (Automatic Transmission/Power shift) sử dụng nhớt 10
4.2 Nên dùng hôp số sàn hay hộp số tự động?
Hộp số sàn hay hộp số tự động đều có những ưu nhược điểm riêng như chúng tôi đã cung cấp ở trên. Tùy thuộc vào điều kiện làm việc, nhu cầu sử dụng thực tế mà từng khách hàng sẽ có lựa chọn khác nhau. Nếu bạn muốn tiết kiệm chi phí, địa hình nơi làm việc phức tạp, hay chỉ đơn giản là bạn đã quá quen với xe số sàn và có kinh nghiệm lái xe lâu năm thì hộp số sàn (xe nâng số sàn) là lựa chọn tốt cho bạn với sự linh hoạt, chủ động trong công việc.
Nếu bạn là một người mới sử dụng, địa hình nơi làm việc bằng phằng, ít vật cản hay tần suất công việc cao thì xe nâng số tự động (hộp số tự động) là lựa chọn hoàn hảo giúp bạn giảm bớt thao tác khi lái xe, giúp giảm căng thằng, mệt mỏi khi làm việc liên tục trong thời gian dài.
4.3 Hộp số dễ bị hỏng gì?
Trong thực tế, việc vận hành xe nâng nói chung và việc sử dụng hộp số xe nâng nói riêng cũng có thể phát sinh một vài vấn đề trong quá trình sử dụng. Dưới đây là một vài sự cố thường gặp mà chúng tôi tổng hợp lại thông tin từ khách hàng sử dụng:
- Hộp số xe nâng bị chảy nhớt, kẹt: Sự cố này thường phát sinh từ phía người sử dụng. Trong quá trình làm việc, người điều khiển không chú ý dẫn đến một vài dị vật: bao bì, nylon, dây,… quấn vào trục bánh xe và hộp số. Do đó, khi vận hành, trục quay sẽ kéo các dị vật này vào trong hộp số gây kẹt, vỡ bánh răng hoặc chảy nhớt.
- Hộp số quá nóng, quá tải: Tình trạng này diễn ra khi người sử dụng sử dụng sai chức năng của xe hoặc ép xe hoạt động vượt công suất định mức như: sử dụng xe nâng để kéo, đẩy hàng; nâng hàng vượt tải trọng cho phép,…. Khi đó, hộp số sẽ phát ra lượng nhiệt và tiếng ồn lớn, nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài sẽ làm suy giảm nghiêm trọng tuổi thọ của hộp số xe nâng.
- Vỡ hộp số, bánh răng: Đây là sự cố nghiêm trọng nhất khi sử dụng xe nâng. Điều này xảy ra khi xe đang di chuyển tiến, lùi và người sử dụng chưa đợi xe dừng hẳn lại đã gạt cần số bắt xe đổi chiều di chuyển đột ngột. Đối với các quãng đường và tốc độ thấp thì tình trạng thường thấy là hộp số phát ra tiếng động lạ, kẹt bánh răng; trong trường hợp người sử dụng đảo chiều đột ngột ở tốc độ cao có thể gây ra sự cố nghiêm trọng như nứt, vỡ bánh răng, vỡ hộp số.
Trên đây là một vài sự cố thường gặp khi xử dụng xe nâng hay hộp số xe nâng. Khi gặp các vấn đề này hoặc một vài sự cố chưa rõ nguyên nhân, khách hàng có thể liên hệ tới đơn vị cung cấp hoặc đơn vị sửa hộp số xe nâng để được hỗ trợ, kiểm tra, khắc phục những sự cố phát sinh trong quá trình gặp phải. Nếu vấn đề vẫn chưa được giải quyết hoặc khách hàng chưa có đơn vị nào hỗ trợ thì đừng ngần ngại, hãy liên hệ ngay tới chúng tôi qua Hotline: 0975.64.5225 để được tư vấn và hỗ trợ từ những chuyên gia giàu kinh nghiệm.
Trên đây là một vài thông tin cơ bản về các loại hộp số xe nâng cũng như cấu tạo và nguyên lý hoạt động của chúng. Tại thị trường Việt Nam, Công ty Thiên Sơn – Hangcha Việt Nam chúng tôi hiện đang cung cấp các dòng sản phẩm xe nâng số sàn, xe nâng số tự động,… và các dịch vụ bảo trì, bảo dưỡng, sữa chữa xe nâng, hộp số xe nâng. Vì vậy, nếu bạn đang tìm kiếm sản phẩm xe nâng hàng hay còn băn khoăn chưa biết nên lựa chọn loại hộp số xe nâng nào, hãy liên hệ ngay tới chúng tôi qua Hotline: 0975.64.5225 để nhận được sự tư vấn và báo giá tốt nhất.
