Hộp số xe nâng là bộ phận quan trọng giúp xe nâng di chuyển mượt mà. Vậy có những loại hộp số nào? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của chúng ra sao? Đây là những thắc mắc phổ biến khi sử dụng xe nâng. Trong bài viết này, Hangchavn sẽ chia sẻ những thông tin hữu ích về hộp số xe nâng, giúp bạn hiểu rõ hơn về vai trò của chúng.

Nội dung chính

Giới thiệu về hộp số xe nâng

Hộp số xe nâng là gì?

Hộp số xe nâng là một bộ phận quan trọng trong việc chuyển đổi sức mạnh từ động cơ tới hệ thống trục bánh xe số chuyển đổi này có thể thay đổi tùy thuộc vào từng loại hộp số khác nhau, giúp người sử dụng có thể tăng hoặc giảm tốc độ di chuyển của xe nâng theo ý muốn.

Các loại hộp số xe nâng trên thị trường

Hiện nay, trên thị trường có hai loại hộp số xe nâng là hộp số sàn (số tay) và hộp số tự động. Dưới đây là một vài thông tin cơ bản cũng như ưu nhược điểm của từng loại hộp số xe nâng.

Hộp số sàn/số tay (Manual Transmission)

Hộp số sàn hay còn gọi là hộp số cơ, hộp số tay. Đây là hộp số được ứng dụng phổ biến nhất trên thị trường bởi chúng có cấu tạo đơn giản, giá thành rẻ và hiệu quả cao. Loại hộp số này gồm các trục sơ cấp, thứ cấp, trung gian (hộp số 3 trục). Các trục này liên kết với nhau bởi các bánh răng với nhiều kích thước tùy thuộc theo từng tỉ số truyền động.

Xe nâng trang bị hộp số sàn hay còn gọi là xe nâng số sàn, thường được sử dụng trong các môi trường có địa hình phức tạp, lầy lội, gồ ghề hoặc có độ dốc lớn. Tại những địa hình này, xe nâng cần khả năng di chuyển mạnh mẽ với tốc độ bộc phát cao.

Do đó, hộp số sàn thường xuất hiện ở các dòng xe nâng động cơ đốt trong như xe nâng dầu, xe nâng xăng,… nhờ sức mạnh động cơ lớn và khả năng làm việc hiệu quả ngoài trời. Tuy nhiên, loại hộp số này cũng có những ưu và nhược điểm riêng.

Ưu điểm:

Khả năng chuyển đổi tỉ số truyền linh hoạt, chủ động.
Chu kỳ bảo dưỡng dài hạn và ít hư hỏng.
Dễ dàng tiếp cận và sửa chữa.
Giúp xe nâng vận hành tốt trên các địa hình phức tạp.

Nhược điểm:

Vì thao tác chuyển đổi hoàn toàn bằng tay nên việc sử dụng xe nâng số sàn khó hơn xe nâng số tự động.
Khi vận hành xe nâng số sàn, người sử dụng cần thao tác liên tục với chân côn. Điều này gây mệt mỏi khi làm việc trong thời gian dài.
Nếu người vận hành chưa có nhiều kinh nghiệm, xe dễ dàng gặp tình trạng chết máy, giật cục.

Hộp số tự động (Automatic Transmission/Power shift)

Hộp số tự động được nghiên cứu và sản xuất nhằm khắc phục các nhược điểm của hộp số sàn, giúp nâng cao trải nghiệm người sử dụng. Chính vì thế, loại hộp số này có cấu tạo vô cùng phức tạp, đa dạng về chủng loại, mẫu mã. Từ đó giúp cho người sử dụng làm việc ‘nhàn’ hơn, thao tác đơn giản hơn, dễ dàng sử dụng hơn. Tuy được cải tiến với nhiều công việc và tính năng vượt trội, hộp số tự động vẫn có một vài những ưu, nhược điểm nhất định.

Ưu điểm

Thao tác đơn giản, dễ dàng sử dụng.
Bộ chuyển đổi tỉ số truyền hoàn toàn tự động.
Vận hành ổn định, êm ái.
Hạn chế tối đa tình trạng xe chết máy khi đang di chuyển.

Nhược điểm

Vì hệ thống chuyển số tự động dẫn đến khả năng làm việc trên các địa hình phức tạp trở nên khó khăn, thiếu chủ động.
Hệ thống máy móc cần chăm sóc, bảo dưỡng định kỳ.
Do cấu tạo phức tạp, việc bảo trì và sửa chữa cũng phức tạp hơn so với hộp số sàn.

Xem thêm: Tổng phanh xe nâng là gì? 4 lưu ý khi thay tổng phanh mới

Cấu tạo chung của hộp số xe nâng

Hộp số xe nâng được cấu tạo bởi 3 bộ phận chính: Bộ ly hợp thủy lực, bộ bánh răng hành tinh, hệ thống điều khiển điện – thủy lực. Mỗi bộ phận lại có cấu tạo và chức năng riêng biệt, khi kết hợp lại tạo nên cơ chế truyền động cho xe nâng.

Bộ ly hợp thủy lực

Bộ ly hợp thủy lực có chức năng quan trọng và dễ dàng gặp phải sự cố nhất trong cấu tạo hộp số xe nâng. Bộ phận này được cấu tạo bởi 5 chi tiết chính:

Đĩa ma sát.
Tấm ma sát.
Cụm lò xo.
Pít tông (xi lanh).
Vỏ ly hợp.

Khi vận hành, đĩa ma sát được cố định với vòng bánh răng ngoài qua hệ thống khe rãnh răng và xếp chồng lên tấm ma sát. Tấm ma sát được cố định bên trong vỏ ly hợp, tạo ra áp suất dầu để đẩy pít tông vượt qua lực lò xo, từ đó dẫn động đĩa ma sát.

Bộ bánh răng hành tinh

Bộ bánh răng hành tinh quyết định trực tiếp tới khả năng và tỉ số truyền lực từ động cơ tới hệ thống bánh xe. Nó bao gồm các bánh răng với kích thước khác nhau, có thể chia thành 3 phần chính dựa trên vị trí và chức năng.

Hệ thống bánh răng trung tâm (bánh răng định tinh) nằm ở chính giữa.
Hệ thống bánh răng hành tinh liên kết trực tiếp xung quanh bánh xe trung tâm.
Vòng răng nằm ngoài cùng, liên kết và cố định toàn bộ bánh răng.

Các bộ phận này được liên kết với nhau qua hệ thống khe rãnh răng, cho phép bất kỳ bộ phận nào cũng có thế trở thành nguồn dẫn động. Hai bộ phận còn lại sẽ nhận mô-men xoắn và truyền lực đến bộ phận tiếp theo. Sự thay đổi tỉ số truyền ở bộ phận đầu vào hoặc bộ phận cố định sẽ dẫn đến thay đổi tỉ số truyền đầu ra. Đây là cơ chế hoạt động chính của hộp số xe nâng.

Đối với hộp số tự động, vòng răng được thiết kế riêng với các rãnh răng liên kết ở mặt ngoài, giúp kết nối tới các đĩa ma sát của bộ ly hợp để chuyển động cùng bánh răng. Đây là điểm khác biệt chính trong cấu tạo giữa hộp số tự động và hộp số sàn.

Bộ điều khiển điện – thủy lực

Bộ điều khiển điện – thủy lực đóng vai trò như ‘đầu não’ trong cấu tạo hộp số xe nâng. Đây là nơi tiếp nhận, xử lý thông tin từ cảm biến hoặc thao tác từ người vận hành để thay đổi tỉ số truyền từ động cơ tới hệ thống di chuyển.

Nguyên lý hoạt động của hộp số xe nâng

Hộp số xe nâng hoạt động dựa trên nguyên lý chuyển đổi tỉ số truyền mô-men xoắn từ động cơ tới hệ thống bánh xe. Sau khi nhận lệnh từ bộ điều khiển điện – thủy lực, mô-men xoắn (dòng thủy lực) từ động cơ được truyền qua bộ ly hợp và tiến vào hộp số.

Tại hộp số, trục sơ cấp (đầu vào) tiếp nhận và phân phối lực tới các bộ phận khác thông qua hệ thống bánh răng nối tiếp. Sau khi tỉ số truyền động được thay đổi nhờ các bánh răng có kích thước khác nhau, mô-men xoắn được đưa tới trục thứ cấp (đầu ra) và hệ thống di chuyển của xe. Điều này giúp xe nâng đạt được tốc độ theo thao tác điều khiển của người vận hành.

Các câu hỏi thường gặp

Hộp số xe nâng sử dụng nhớt gì?

Xe nâng là một thiết bị vận hành trong việc nâng hạ hàng hóa với công suất lớn và cường độ làm việc cao. Do đó, việc lựa chọn loại nhớt phù hợp cho hộp số xe nâng là một vấn đề quan trọng, vì không phải loại nhớt nào cũng phù hợp với hộp số xe nâng của bạn.

Hiện nay, với 2 loại hộp số xe nâng là hộp số sàn và hộp số tự động, mỗi loại hộp số sẽ sử dụng loại nhớt khác nhau, cụ thể:

Hộp số sàn/số tay/số cơ (Manual Transmission) sử dụng nhớt 90.
Hộp số tự động (Automatic Transmission/Power shift) sử dụng nhớt 10.

Nên dùng hộp số sàn hay hộp số tự động?

Hộp số sàn hay hộp số tự động đều có những ưu nhược điểm riêng, tùy thuộc vào điều kiện làm việc, nhu cầu sử dụng thực tế mà khách hàng sẽ có lựa chọn khác nhau.

Nếu bạn muốn tiết kiệm chi phí, địa hình nơi làm việc phức tạp hay đơn giản là bạn đã quen với xe nâng số sàn thì hộp số sàn (xe nâng số sàn) là lựa chọn tốt cho bạn.

Nếu bạn là người mới sử dụng, địa hình nơi làm việc bằng phẳng, ít vật cản hay cường độ công việc cao thì xe nâng số tự động (hộp số tự động) là lựa chọn hoàn hảo giúp bạn giảm bớt thao tác khi lái xe, giảm căng thẳng, mệt mỏi khi làm việc liên tục trong thời gian dài.

Những hư hỏng phổ biến của hộp số xe nâng

Trong thực tế, việc vận hành xe nâng và sử dụng hộp số có thể gặp phải một số vấn đề trong quá trình sử dụng. Dưới đây là những sự cố thường gặp mà chúng tôi đã tổng hợp từ phản hồi của khách hàng.

Hộp số xe nâng bị chảy nhớt, kẹt: Sự cố này thường phát sinh từ phía người sử dụng. Trong quá trình làm việc, người điều khiển không chú ý dẫn đến một vài dị vật: bao bì, nylon, dây,… quấn vào trục bánh xe và hộp số. Do đó, khi vận hành, trục quay sẽ kéo các dị vật này vào trong hộp số gây kẹt, vỡ bánh răng hoặc chảy nhớt.
Hộp số quá nóng, quá tải: Tình trạng này diễn ra khi sử dụng sai chức năng của xe hoặc ép xe hoạt động vượt công suất định mức như: sử dụng xe nâng để kéo, đẩy hàng; nâng hàng vượt tải trọng cho phép,…. Khi đó, hộp số sẽ phát ra lượng nhiệt và tiếng ồn lớn, nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài sẽ làm suy giảm nghiêm trọng tuổi thọ của hộp số xe nâng.
Vỡ hộp số, bánh răng: Đây là sự cố nghiêm trọng nhất khi sử dụng xe nâng. Tình trạng này xảy ra khi xe đang di chuyển tiến hoặc lùi và người sử dụng chưa đợi xe dừng hẳn đã gạt cần số để đổi chiều di chuyển đột ngột. Ở các quãng đường và tốc độ thấp, hộp số có thể phát ra tiếng động lạ hoặc bị kẹt bánh răng. Trong trường hợp đảo chiều đột ngột ở tốc độ cao, có thể dẫn đến các sự cố nghiêm trọng như nứt, vỡ bánh răng hoặc hỏng hóc hộp số.

Trên đây là một vài thông tin cơ bản về các loại hộp số xe nâng cũng như cấu tạo và nguyên lý hoạt động của chúng. Hangchavn hiện đang cung cấp các dòng sản phẩm xe nâng số sàn, xe nâng số tự động,… và các dịch vụ bảo trì, bảo dưỡng, sửa chữa xe nâng, hộp số xe nâng. Nếu bạn đang tìm kiếm sản phẩm xe nâng hàng và băn khoăn không biết nên chọn loại hộp số nào, hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline: 0975.645.225 để nhận được sự tư vấn và báo giá tốt nhất.

Xem thêm: