Tay biên là gì? – Còn được gọi là tay đòn hoặc cần đòn, là một phần quan trọng trong hệ thống truyền động của động cơ xe. Nhiệm vụ chính của tay biên là biến đổi chuyển động thẳng của piston thành lực cần thiết để đưa động cơ hoạt động. Dưới đây, xe nâng Hangcha cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về tay biên là gì, cấu tạo, kết cấu và cách kiểm tra tình trạng của tay biên.
Nội dung bài viết
1. Tay biên là gì?
Tay biên là gì? – Là một phần quan trọng của động cơ và thường được chế tạo từ thép để đảm bảo độ cứng và chịu được các tải trọng cao. Vị trí hai đầu của tay biên thay đổi trong quá trình hoạt động của động cơ. Do đó, góc độ giữa tay biên và piston thay đổi và xoay quanh trục khuỷu.
Nhờ tay biên và tay quay mà sự đi lại thẳng của pít-tông tạo nên sự di chuyển xoay tròn của cốt máy. Nói cách khác, nó là chi tiết trung gian làm nhiệm vụ dẫn truyền lực từ chi tiết này đến chi tiết khác và ngược lại.
Tóm lại nó là một thành phần quan trọng trong động cơ, nó cho phép truyền động từ piston sang trục khuỷu và cung cấp dầu bôi trơn và làm mát cho các bộ phận quan trọng. Sự tương tác giữa tay biên, piston và chốt piston đóng vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động của động cơ và đảm bảo sự ổn định và hiệu suất của nó.
2. Cấu tạo của tay biên là gì?
Phía trên là khái niệm tay biên là gì. Sau đây Hangchavn sẽ cung cấp cho quý khách hàng cấu tạo của tay biên là gì. Nó được sử dụng trong động cơ đốt trong dùng để truyền lực giữa trục khuỷu và piston, nhằm nén và giãn nở không khí trong buồng đốt.
Biên được chia thành ba phần chính:
- Đầu nhỏ: Đây là phần của biên có lỗ hình trụ rỗng để lắp chốt piston. Chốt piston được gắn chặt trong lỗ này để đảm bảo sự kín khít và truyền lực từ piston vào biên. Đầu nhỏ thường có đường kính nhỏ hơn và nằm gần piston.
- Thân nối đầu nhỏ: Đây là phần giữa của biên, nối liền giữa đầu nhỏ và đầu lớn. Thân nối thường có hình dạng chữ L ngang để cải thiện khả năng chịu lực và đồng thời giảm trọng lượng của biên. Nó chịu trọng lực từ piston và truyền lực tới đầu lớn.
- Đầu lớn: Đây là phần của biên được lắp với cổ khuỷu. Cổ khuỷu là một phần quan trọng của động cơ và chịu trách nhiệm cho việc biến động tuyến tính của piston thành chuyển động quay của trục khuỷu. Đầu lớn của biên được gắn với cổ khuỷu thông qua lắp bạc lót hoặc vòng bi. Bạc lót hoặc vòng bi đảm bảo sự mượt mà và ổn định trong quá trình quay của trục khuỷu và giảm ma sát giữa các bộ phận.
Cấu tạo của tay biên trong máy đốt trong bao gồm đầu nhỏ để lắp chốt piston, thân nối giữa đầu nhỏ và đầu lớn với hình dạng chữ L để nâng cao khả năng chịu lực, giảm trọng lượng, đầu lớn để lắp với cổ khuỷu. Lỗ trong các phần của biên được lắp bạc lót hoặc vòng bi để đảm bảo sự mượt mà và ổn định trong quá trình hoạt động.
3. Những dấu hiệu khi tay biên bị hỏng là gì?
Trong quá trình vận hành và sử dụng liên tục lâu dài, tay biên rất dễ xảy ra hư hỏng hoặc hoạt động không đúng hiệu suất.
Dưới đây là một số lỗi có thể xảy ra:
- Thanh truyền bị cong, xoắn, rạn nứt: Trong quá trình hoạt động, tay biên phải chịu các lực và tải trọng cao. Tuy nhiên, do áp lực và tải trọng không đồng đều, thanh truyền có thể bị biến dạng, cong hoặc xoắn. Khi thanh truyền bị biến dạng, các vết nứt có thể xuất hiện, đặc biệt gần các vị trí lắp bu lông và chốt piston, hoặc chỗ nối giữa đầu lớn và thân thanh truyền. Những vết nứt này làm suy yếu tính cơ học của tay biên và có thể dẫn đến hư hỏng nghiêm trọng.
- Mòn lỗ lắp bạc đầu to thanh truyền: Đây là nơi tiếp xúc với bạc lót hoặc vòng bi, và chịu ma sát và tải trọng cao. Quá trình làm việc kéo dài và các yếu tố môi trường như bụi, mỡ, dầu hoặc hóa chất có thể gây ra mòn, làm mất tính chất bôi trơn của bạc lót hoặc vòng bi. Mòn lỗ lắp bạc đầu to làm giảm khả năng bôi trơn, tăng ma sát và mài mòn giữa thanh truyền và các bộ phận khác. Điều này dẫn đến hư hỏng bề mặt của thanh truyền và có thể gây ra sự trục trặc hoặc suy yếu tính năng của tay biên.
Có hai nguyên nhân chính gây hư hỏng tay biên là gì?
- Tác dụng của lực khí cháy: Tay biên phải chịu tác động của các lực khí cháy trong quá trình hoạt động của động cơ. Các lực này có trị số và hướng luôn luôn thay đổi theo tính chất chu kỳ của quá trình đốt trong. Tay biên phải chịu lực quán tính từ chuyển động tịnh tiến và chuyển động quay của bản thân nó. Sự tác động liên tục này có thể gây ra biến dạng tay biên, dẫn đến hư hỏng theo thời gian. Căng thẳng không đồng đều trên bề mặt của tay biên có thể gây ra vết nứt, trục trặc hoặc thậm chí gãy.
- Việc sử dụng bạc lót hoặc vòng bi trong tay biên giúp giảm ma sát và mài mòn giữa các bộ phận di chuyển. Tuy nhiên, nếu bạc lót không được lắp đúng cách hoặc không có tiếp xúc tốt, khiến bạc lót xoay trong quá trình sử dụng. Sự xoay này gây ra mất điểm tiếp xúc giữa các bộ phận và tạo ra một điểm tập trung ma sát. Điều này dẫn đến tăng ma sát, mài mòn không đều và hư hỏng bề mặt của tay biên. Nếu không được xử lý kịp thời, bạc lót có thể bị mòn hoặc mất hoàn toàn, làm suy yếu tính năng và tuổi thọ của tay biên.
Trên đây là một số lỗi cơ bản và nguyên nhân gây ra hư hỏng tay biên. Vì vậy, để đảm bảo nó hoạt động đảm bảo tối ưu hiệu suất, bạn nên kiểm tra định kỳ và thực hiện phương án bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên.
4. Cách kiểm tra tình trạng của tay biên là gì?
Dưới đây, Hangchavn cung cấp cho quý khách hàng phương pháp kiểm tra tình trạng lỗi của tay biên.
4.1. Kiểm tra tay biên bị cong, xoắn
Theo kinh nghiệm của nhân viên kỹ thuật, để kiểm tra tình trạng này của tay biên, bạn cần:
– Lắp nhóm pit tông và thanh truyền vào trục khuỷu trong xi lanh, đảm bảo không lắp xéc măng và bu lông thanh truyền được vặn chặt theo lực quy định.
-Quay trục khuỷu để đưa pit tông lên điểm chết trên, giữa xi lanh và điểm chết dưới.
-Sử dụng căn lá có độ dày hợp lý, lần lượt đo khe hở giữa pit tông và xi lanh ở các vị trí đó. Đặt căn lá vào khe hở và đo độ dày của nó.
-Phân tích kết quả đo:
- Nếu khe hở lớn về một phía ở cả ba vị trí đo, đó là dấu hiệu thanh truyền bị cong về phía có khe hở nhỏ.
- Nếu khe hở lớn ở vị trí điểm chết trên nhưng nhỏ ở vị trí giữa xi lanh và nằm ở hướng khác, đó là dấu hiệu thanh truyền bị xoắn với hướng xoắn về phía có khe hở nhỏ.
- Nếu khe hở đều về mọi phía ở cả ba vị trí của pit tông, đó chứng tỏ thanh truyền không bị biến dạng và không bị cong.
Thông qua việc đo khe hở giữa pit tông và xi lanh ở các vị trí khác nhau, ta có thể xác định được tình trạng cong hay xoắn của tay biên.
4.2. Kiểm tra tay biên bị nứt
Để kiểm tra tình trạng tay biên bị nứt, có thể áp dụng các phương pháp sau:
- Quan sát bằng mắt thường: Kiểm tra tổng thể tay biên bằng cách xem xét bề mặt của nó. Tìm kiếm các dấu hiệu của vết nứt, bao gồm các đường nứt, rạn nứt hoặc các vết nứt nhỏ trên bề mặt của tay biên. Sử dụng ánh sáng tốt và góc nhìn khác nhau để kiểm tra từng vùng của nó.
- Sử dụng kính phóng đại: Nếu vết nứt nhỏ và khó nhìn thấy bằng mắt thường, có thể sử dụng kính phóng đại để quan sát chi tiết hơn. Kính phóng đại sẽ giúp tăng kích thước hình ảnh, cho phép người kiểm tra xem xét vết nứt một cách chi tiết hơn và xác định tình trạng của nó.
- Sử dụng phương pháp từ trường: Một phương pháp khác để kiểm tra vết nứt là sử dụng từ trường. Điều này đòi hỏi sử dụng các công cụ từ trường chuyên dụng như máy quét từ trường để phát hiện các vết nứt ẩn trong tay biên. Các công cụ này sẽ tạo ra từ trường xung quanh tay biên và sẽ tạo ra các tín hiệu báo hiệu khi có vết nứt xuất hiện.
Tóm lại, để kiểm tra tình trạng tay biên bị nứt, quan sát bằng mắt thường là phương pháp đầu tiên và sử dụng kính phóng đại hoặc phương pháp từ trường có thể được áp dụng để xem xét chi tiết và phát hiện các vết nứt nhỏ hoặc ẩn trong tay biên.
4.3. Kiểm tra lỗ đầu to thanh truyền
Để kiểm tra lỗ đầu to thanh truyền, có thể thực hiện các bước sau:
- Xiết chặt các bu lông hoặc đai ốc theo mô men xiết quy định. Điều này đảm bảo lỗ đầu to thanh truyền được gắn chắc chắn và không di chuyển trong quá trình kiểm tra.
- Sử dụng pan me đo trong hoặc đồng hồ so kế để đo đường kính của lỗ đầu to thanh truyền. Đặt pan me hoặc đồng hồ so kế vào lỗ đầu to và đo đường kính tại ba vị trí khác nhau trên bề mặt lỗ.
- So sánh các giá trị đo được với giới hạn độ không tròn cho phép của lỗ bạc thanh truyền. Giới hạn độ không tròn thường được quy định là 0,03 mm. Nếu đường kính đo được vượt quá giới hạn này, có thể cho thấy lỗ đầu to bị không tròn và có thể gây hư hỏng hoặc ảnh hưởng đến hiệu suất của tay biên.
Qua việc kiểm tra độ tròn của lỗ đầu to thanh truyền, ta có thể đánh giá được chất lượng và tình trạng của nó. Nếu vượt quá giới hạn độ không tròn cho phép, có thể cần thực hiện các biện pháp sửa chữa hoặc thay thế lỗ đầu to để đảm bảo hoạt động ổn định của tay biên.
5. Phương pháp sửa chữa tay biên là gì?
Ngoài những thông tin tay biên là gì, cấu tạo nguyên lý hoạt động của tay biên là gì thì cách sửa chữa nó khi gặp sự cố chính là điều mà khách hàng quan tâm. Dưới đây, chính là phương pháp xử lý khi gặp vấn đề của tay biên là gì?
5.1. Nắn cong, xoắn tay biên
Để nắn tay biên bị cong, bạn có thể tuân theo các bước và phương pháp sau:
- Đánh giá mức độ cong và xoắn: Xác định mức độ cong và xoắn của tay biên. Nếu tay biên vừa bị cong vừa bị xoắn, cần ưu tiên nắn xoắn trước khi nắn cong.
- Sử dụng công cụ phù hợp: Chọn công cụ phù hợp như máy nén, máy ép hoặc máy uốn thép để nắn tay biên. Đảm bảo công cụ có đủ sức mạnh và độ chính xác để nắn mà không gây hư hỏng thêm.
- Nắn từ từ và kiểm tra thường xuyên: Áp dụng lực từ từ lên nó và kiểm tra thường xuyên hình dạng của nó. Điều này giúp tránh tạo ra biến dạng mới và đảm bảo quá trình nắn diễn ra đúng hướng.
- Nhiệt luyện sau khi nắn: Sau khi nắn, để kéo dài thời gian sử dụng của tay biên, có thể thực hiện quá trình nhiệt luyện lại. Nung nóng tay biên khoảng 400 – 5000°C và giữ trong khoảng thời gian từ 0,5 – 1 giờ. Điều này giúp tăng tính ổn định của nó.
- Đánh giá sai lệch cho phép: Sau quá trình nắn, kiểm tra sai lệch cho phép để đảm bảo tay biên đáp ứng yêu cầu. Sai lệch cho phép thường là độ cong không quá 0,03 mm và độ xoắn không quá 0,04 mm trên mỗi 100 mm chiều dài của tay biên.
5.2. Sửa chữa đầu nhỏ tay biên
Khi lỗ đầu nhỏ của thanh truyền bị mòn rộng và mòn ô van lớn hơn tiêu chuẩn cho phép, bạn có thể thực hiện các bước sau để sửa chữa:
- Doa rộng lỗ: Sử dụng công cụ cắt, như máy khoan hoặc máy tiện, để gia công và mở rộng lỗ đầu nhỏ của tay biên. Đảm bảo rằng lỗ đầu nhỏ đã được gia công rộng đủ để loại bỏ mọi phần bị mòn và để tạo không gian cho quá trình sửa chữa tiếp theo.
- Chuẩn bị bạc đồng: Chuẩn bị một miếng bạc đồng có kích thước tương ứng với lỗ đầu nhỏ sau khi được gia công rộng. Bạc đồng có khả năng tương thích tốt với vật liệu của thanh truyền và có khả năng chống mài mòn.
- Đóng bạc đồng: Sử dụng công cụ đóng hoặc ép, đặt miếng bạc đồng vào lỗ đầu nhỏ của thanh truyền. Áp dụng lực và áp lực cần thiết để bạc đồng được nén chặt vào lỗ, đảm bảo sự kết nối chắc chắn và không có lắc lư.
- Gia công và hoàn thiện: Sau khi bạc đồng đã được đóng chặt vào lỗ, sử dụng công cụ gia công như máy tiện hoặc máy mài để hoàn thiện bề mặt và đảm bảo kích thước cuối cùng của lỗ đúng theo tiêu chuẩn yêu cầu.
5.3. Sửa chữa đầu to tay biên
Khi đầu to tay biên bị hỏng hoặc biến dạng, bạn có thể sử dụng phương pháp sửa chữa sau:
- Sửa chữa lỗ đầu to bị biến dạng: Trong trường hợp lỗ đầu to bị biến dạng theo phương dọc của thanh truyền, có thể thực hiện mài bớt mặt phẳng lắp ghép giữa hai nửa đầu to. Sau đó, đưa lỗ về đường kính chính xác bằng cách doa lại hoặc mở rộng lỗ. Nếu lỗ bị biến dạng quá nhiều, bạn có thể sử dụng bạc lót có chiều dày lớn hơn để tạo lại độ chính xác và ổn định cho lỗ.
- Sửa chữa bề mặt hai nửa đầu to mòn vênh: Trường hợp bề mặt hai nửa đầu to bị mòn vênh và không phẳng, bạn có thể sửa chữa bằng cách mài phẳng bề mặt. Sau đó, thêm các tấm đệm đồng có độ dày tối đa là 0,3 mm để khắc phục sự không phẳng và tạo ra bề mặt lắp ghép chính xác.
- Sửa chữa mặt tỳ của bu lông: Trong trường hợp mặt tỳ của bu lông bị hỏng, bạn có thể sử dụng phương pháp hàn đắp để sửa chữa. Trước khi hàn, cắm que đồng vào lỗ bu lông để bảo vệ lỗ khỏi bị cháy. Sau khi hàn xong, cần sửa chữa lại khu vực hàn để đảm bảo bề mặt bằng phẳng.
5.4. Sửa chữa tay biên bị nứt
Khi thanh truyền bị nứt, bạn có thể sử dụng các phương pháp sửa chữa sau:
- Sửa chữa vết nứt nhỏ gần lỗ lắp bu lông hoặc phía đầu nhỏ: Trong trường hợp có vết rạn nứt nhỏ ở vị trí gần lỗ lắp bu lông hoặc phía đầu nhỏ, bạn có thể sử dụng phương pháp hàn đắp đồng để sửa chữa. Sau khi hàn đắp, cần sử dụng dũa và mài phẳng bề mặt để khắc phục vết nứt và tạo ra bề mặt bằng phẳng.
- Thay thế tay biên trong trường hợp vết nứt lớn: Trong trường hợp vết nứt trên thanh truyền là quá lớn hoặc không thể sửa chữa, bạn phải thay thế toàn bộ thanh truyền bằng một thanh truyền mới, đảm bảo chọn đúng chủng loại và kích thước phù hợp.
Quá trình sửa chữa tay biên cần được thực hiện bởi những người có kỹ năng và kinh nghiệm trong việc hàn đắp và gia công kim loại. Nếu không có đủ kỹ năng, nên nhờ sự hỗ trợ từ chuyên gia hoặc kỹ thuật viên có kinh nghiệm để đảm bảo sự sửa chữa đúng và an toàn.
Trên đây là những thông tin cơ bản về tay biên là gì, cấu tạo của tay biên là gì, nguyên lý hoạt động của tay biên là gì, nguyên nhân gây hư hỏng tay biên là gì và cách kiểm tra tình trạng của tay biên là gì. Để biết thêm thông tin chi tiết khác hoặc tìm hiểu về xe nâng hàng, phụ tùng và các kiến thức về xe nâng hãy truy cập ngay vào website Hangchavn.
