Quá trình truyền động các chi tiết máy móc sẽ cọ xát vào nhau sinh ra nhiệt, bị mài mòn. Để hạn chế được tình trạng này, bảo dưỡng và tăng tuổi thọ cho các chi tiết máy móc, người ta thường bôi thêm ở các vị trí tiếp xúc mỡ bôi trơn. Vậy mỡ bôi trơn là gì? Thành phần, phân loại, công dụng mỡ bôi trơn là gì? Hangchavn xin cung cấp thông tin cho bạn qua bài viết dưới đây:
Nội dung bài viết
1. Mỡ bôi trơn là gì?
Mỡ bôi trơn là một khái niệm chỉ chất làm giảm ma sát khi chi tiết máy móc tiếp xúc với nhau. Theo tiếng Anh thì mỡ bôi trơn được gọi là Lubricant Grease. Theo mô tả thì đây là dạng hợp chất tồn tại ở thể đặc nhuyễn bán rắn (vừa lỏng vừa rắn), có trọng lượng nặng hơn dầu nhớt.
Mỡ bò bôi trơn được ứng dụng rất rộng rãi, giúp giảm ma sát cơ học cho nhiều bộ phận chi tiết máy khác nhau. Khác với dầu nhớt chuyên dùng để bôi trơn ở các bộ phận kín trong máy móc thì mỡ bôi trơn thường được sử dụng đối với các bề mặt ma sát có cấu trúc hở, khu vực khó có thể giữ được dầu nhớt (trục bánh xe, trục láp, bánh răng, ổ bi…).
Nhờ có sự hỗ trợ của mỡ bôi trơn, máy móc mới có khả năng chống được sự mài mòn, chặn được sự oxy hóa, bảo vệ các chi tiết máy tăng tuổi thọ được lâu hơn.
Theo như nghiên cứu và phân tích, mỡ bôi trơn thường chịu được nhiệt độ cao vô cùng tốt. Các dòng mỡ thường chịu được từ 120 – 200 độ C. Ngoài ra thì mỡ bôi trơn còn có các đặc tính như:
- Điểm nhỏ giọt
Khái niệm dùng để chỉ nhiệt độ cao nhất mà mỡ chịu được, điểm giới hạn khi mỡ bắt đầu chuyển từ thể rắn sang thể lỏng. Đây cũng là một đại lượng đặc trưng cho sự ổn định nhiệt của mỡ bò. Đến điểm cực hạn này, chất lượng của mỡ bò cũng sẽ bị biến đổi đáng kể, nhất là các chất phụ gia, chất làm đặc sẽ có thay đổi.
- Độ cứng của mỡ bôi trơn
Đây là khái niệm chỉ sự chống lại biến dạng của mỡ bò dưới các tác động lực, ví dụ như khả năng lưu thông, khả năng chảy. Các tiêu chuẩn độ cứng đo được như ASTM D 217, độ xuyên kim của mỡ và được quy chuẩn theo cấp NLGI.
2. Thành phần của mỡ bôi trơn là gì?
Mỡ bôi trơn được tạo nên từ ba thành phần chính đó là:
Dầu gốc (Base oil)
Tùy vào từng loại dầu gốc sử dụng để sản xuất ra mỡ ta sẽ có các loại như: Dầu mỡ gốc dầu mỏ, dầu mỡ gốc tông hợp. Các tính chất của mỡ đạt được từ các thành phần dầu gốc này cũng có các đặc tính tương ứng từ các thành phần dầu gốc như: tuổi thọ, khả năng kháng các tác nhân oxy hóa, độ bám dính…)
Với vai trò bôi trơn, giảm ma sát giữa các bề mặt chuyển động
Chất làm đặc (Soap Thickener)
Là những chất giúp cho mỡ có độ đặc khác nhau, được chia ra làm hai loại như sau:
- Chất làm đặc gốc xà phòng: Yêu cầu của những chất làm đặc này là không bị chảy ở nhiệt độ cao và phải trải qua trang thái dẻo trước khi sang trạng thái lỏng, nhỏ giọt
- Chất làm gốc sáp: Các chất làm đặc gốc sáp là sản phẩm của hidrocacbon có phân tử lớn ở thể rắn, các loại chất làm đặc gốc sắp này cũng được chi thành hai loại
- Các hợp chất paraphin: có nhiệt độ nóng chảy thấp.
- Các hợp chất ozokerit : có nhiệt độ nóng chảy cao.
Các chất phụ gia (Additive)
Đây là yếu tố vô cùng quan trọng, phụ gia là các chất được thêm vào để cải tiến các đặc tính của mỡ bôi trơn nhằm đạt được hiệu quả như ý muốn. Một số phụ gia thông dụng được sử dụng hiện nay như:
- Phụ gia chống lại sự oxy hóa.
- Phụ gia chịu cực áp cao.
- Phụ gia chống sự ăn mòn.
- Phụ gia chịu nhiệt độ.
- Phụ gia tách nước, khử nhũ.
3. Các loại mỡ bôi trơn
Mỡ bôi trơn mang lại nhiều lợi ích cho chúng ta, mà chất không thể thiếu trong công cuộc bảo dưỡng, tăng tuổi thọ cho các dòng máy móc, động cơ. Tuy nhiên với từng lĩnh vực khác nhau người ta sẽ cân nhắc sử dụng các loại mỡ công nghiệp có các đặc tính riêng biệt khác nhau.
3.1. Mỡ bôi trơn chịu nhiệt
Đây là dòng mỡ bôi trơn vô cùng phổ biến, sử dụng nhiều trong các lĩnh vực công nghiệp bởi nó có thể chịu được nhiệt độ rất cao. Trong thành phần của mỡ có chứa từ 60 – 90% là dầu gốc. Mỡ bôi trơn chịu nhiệt cũng được chia thành nhiều loại khác nhau, sử dụng cho nhiều môi trường và các loại máy móc.
- Mỡ chịu nhiệt 100 độ C (gồm có 2 loại gốc Lithium và Complex): Dòng mỡ này thì mỡ bò gốc Lithium chỉ sử dụng ở các vị trí khô ráo còn mỡ bò gốc Complex thì có tính kháng nước cao.
- Mỡ bôi trơn chịu nhiệt 200 độ C: Đây là loại mỡ bôi trơn chịu nhiệt cấu tạo từ gốc Polyurea. Dòng mỡ này có khả năng hoạt động tốt trong khoảng nhiệt độ là từ 3 – 180 độ C, thậm chí hoạt động được trong cả môi trường nước mặn.
- Mỡ bò chịu nhiệt 300 độ C: Dòng mỡ bò được hình thành từ gốc Calcium Sulfonate. Đây là dạng mỡ chịu nhiệt rất cao, thường sử dụng để bôi trơn ở các máy móc sản xuất thép, lò hơi, vòng bi…
- Mỡ bò chịu nhiệt 400 – 1000 độ C: Đây là dạng mỡ có khả năng chịu nhiệt siêu cao, trong thành phần gồm có Graphite và bột đồng. Dòng mỡ bôi trơn này dùng cho các loại ốc vít trong môi trường khắc nghiệt nhất.
3.2. Mỡ bôi trơn các bánh răng
Mỡ bôi trơn các bánh răng là dòng mỡ bôi trơn chuyên dụng sử dụng cho hệ thống bánh răng cưa. Khi ra mỡ có thể giúp cho hệ thống bánh răng hoạt động ăn khớp, giảm ồn, giảm hao mòn, chống lại lực ly tâm. Mỡ bò bánh răng có nhiều đặc tính ưu việt, chống lại được sự phân hủy, bay hơi của dầu gốc ngay cả khi môi trường khắc nghiệt nhất.
Mỡ bôi bánh răng cũng được pha chế với các thành phần đặc biệt, đem tới nhiều đặc tính đặc biệt, có khả năng bám dính mạnh nên phù hợp với các điều kiện môi trường khác nhau. Ngoài ra một dòng mỡ bôi trơn được đánh giá xếp vào mỡ bôi trơn bánh răng cũng cần có một số đặc tính dưới đây:
- Có độ kết dính, bám dính bề mặt bánh răng cao
- Chống rửa trôi trong môi trường nước
- Chịu tải tốt
- Khả năng giảm rung lắc tốt (đệm)
- Chống ô nhiễm tạp chất
- Không tích tụ lại trong chân răng của bánh răng
3.3. Mỡ bôi trơn đa dụng, kháng nước
Mỡ bôi trơn kháng nước là dạng mỡ bôi trơn sử dụng được trong môi trường nước. Trong thành phần của nó có nhiều chất có tính khác nước cao, phù hợp với môi trường ẩm thấp, giúp cho hoạt động vận hành của máy móc được trơn tru hơn. Bởi vì trên bề mặt mỡ bò có các thành phần hoạt chất chống nước nên mỡ chịu được sự xâm nhập của cả nước ngọt và nước mặn. Ứng dụng của mỡ bôi trơn đa dụng kháng nước:
- Chế tạo tàu thủy, để bôi trơn các trục cánh quạt hoặc các chi tiết dưới nước khác
- Dùng trong các máy móc CNC (khoan, tiện,…) có tác dụng bôi trơn và làm mát lưỡi dao
- Dùng trong các nhà máy sản xuất, chế biến thực phẩm với các dòng máy móc cho các công đoạn dùng nước như rửa, làm sạch
- Dùng để bôi trơn các trục của máy cẩu, máy xúc
3.4. Mỡ bôi trơn dùng cho vòng bi
Mỡ bôi trơn dùng cho vòng bi thường được sử dụng đối với các dòng máy móc có trọng tải lớn. Nhờ có mỡ bôi trơn, vòng bi có thể hoạt động hiệu quả và trơn tru hơn, không gây ra nhiều tiếng động ồn ào. Trong thành phần của mỡ bôi trơn dùng cho vòng bi có chứa các loại dầu gốc, chất làm đặc, phụ gia giúp chống ăn mòn, chống nước, giảm nhiệt hiệu quả.
Mỡ bôi trơn vòng bi cũng là loại mỡ được sử dụng rất phổ biến trong các cửa hàng sửa chữa xe máy. Dạng mỡ này có nhiều ưu điểm như:
- Bôi trơn linh hoạt các vòng bi trong nhiệt độ từ 50 – 180 độ C
- Giúp bề mặt kim loại vòng bi không bị oxy hóa bởi các yếu tố môi trường
- Không bị mất tính chất bôi trơn vốn có của mỡ
- Ngăn bụi xâm nhập, bám vào vòng bi, hạn chế mài mòn các viên bi, giúp vòng bi giữ được cấu trúc ban đầu
3.5. Mỡ bôi trơn Silicon cách điện
Đây là dạng mỡ bôi chuyên dụng, chuyên dùng cho các thiết bị điện, mỡ này không cho dòng điện đi qua, bảo vệ hệ thống chuyển mạch. Sử dụng mỡ bôi trơn cách điện tránh được tình trạng nhiệt điện sinh ra trong quá trình máy móc hoạt động và bảo vệ các loại máy móc tránh bị phá hủy khi nguồn điện thế tăng cao đột ngột.
Mỡ silicon cách điện giúp bôi trơn, bảo vệ các chi tiết máy móc thường xuyên tiếp xúc với nguồn điện. Nhờ có sự hỗ trợ của mỡ này, các chi tiết máy vừa bôi trơn, vừa tránh hiện tượng hồ quang điện xảy ra. Ngoài ra, loại mỡ bò bôi trơn cách điện còn có khả năng ngăn chặn tia lửa điện, giảm tình trạng tiêu tốn điện năng.
Mỡ silicon cách điện có nhiều ứng dụng rất tuyệt vời như:
- Cách điện cho bugi
- Cách điện cho bộ phận kết nối với cọc của bình ắc quy
- Dùng làm chất làm kín, bôi trơn các đầu nối cáp, đệm cửa cao su,…
3.6. Mỡ bôi trơn trong thực phẩm
Mỡ bôi trơn trong lĩnh vực thực phẩm là loại mỡ đã được tinh chế và đáp ứng rất nhiều các tiêu chuẩn khắt khe về thành phần và chất lượng mỡ. Điều này giúp cho quá trình sản xuất các loại thực phẩm trên dây chuyền đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Dòng mỡ bôi trơn dây chuyền thực phẩm được tra vào các vòng bi, khớp nối, rãnh trượt, trục hoặc xích tải,…
Các tiêu chuẩn để xếp mỡ bôi trơn phù hợp với lĩnh vực sản xuất thực phẩm gồm có:
- Mỡ bắt buộc phải chịu được việc hoạt động trong một môi trường khắc nghiệt, có nhiệt độ cao, ẩm ướt hoặc dễ sinh nấm mốc, tiếp xúc với nhiều phụ gia thực phẩm
- Mỡ phải không mùi, không vị, không màu, đáp ứng đủ các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm CFR section 178.3570Có khả năng chống ăn mòn, ngăn chặn được tác động của ma sát
- Không bị tác động oxy hóa hay phản ứng hóa học với chất dẻo, chất đàn hồi
- Mỡ bôi trơn có độ dính cao, ít bị rửa trôi
4. Công dụng của mỡ bôi trơn
Công dụng điển hình nhất của mỡ bôi trơn là giảm ma sát cho các chi tiết máy móc, giúp tăng cường tuổi thọ cho thiết bị. Ngoài ra thì còn một số tác dụng khác được liệt kê dưới đây:
- Bôi trơn: Mỡ bò bôi trơn giúp cho các piston chuyển động êm ái trong xilanh, không gây ra tiếng động khó chịu, giảm đi ma sát, từ đó tăng hiệu suất vận hành, hạn chế sự tiếp xúc của các chi tiết, tăng tuổi thọ cho động cơ
- Làm mát: Trong thành phần của mỡ bôi trơn có nhiều chất làm mát, giúp giảm tình trạng động cơ bị phá do nhiệt lượng sinh ra từ việc ma sát làm cháy piston
- Làm kín chi tiết máy: Lớp mỡ bò giống như một lớp đệm bỏng bịt các kẽ hở của piston, từ đó áp suất không bị thất thoát ra ngoài
- Làm sạch động cơ: Mỡ bò bôi trơn cũng có tác dụng cuốn trôi và loại bỏ các muội than sinh ra do quá trình đốt cháy nhiên liệu trong động cơ
- Chống han gỉ: Bôi mỡ bò vòng quanh các chi tiết máy móc giúp hạn chế sự tiếp xúc trực tiếp với không khí, từ đó giảm tình trạng oxy hóa gây ra rỉ sét máy móc bằng kim loại đi đáng kể
5. Các lưu ý khi sử dụng mỡ bôi trơn
Khi bạn sử dụng mỡ bôi trơn công nghiệp để bảo dưỡng cho máy móc thiết bị thì cần nắm được một số lưu ý dưới đây:
- Định kỳ thay mỡ công nghiệp
Nên căn cứ vào thời gian hoạt động, cường độ hoạt động của máy móc để cân nhắc về thời gian thay mỡ định kỳ, giúp đảm bảo hiệu quả bôi trơn, giảm hỏng hóc.
- Tra đủ lượng mỡ bôi trơn vừa phải
Quá trình tra mỡ bôi trơn cần lưu ý sử dụng một lượng mỡ vừa phải, không quá nhiều cũng không quá ít, đủ cho vị trí đó hoạt động nhịp nhàng là được. Nếu bạn tra mỡ quá nhiều hoặc quá ít sẽ làm tăng ma sát, hoặc trơn quá thì sẽ tốn kém.
- Không sử dụng lẫn lộn các dòng mỡ bôi trơn khác nhau
Bạn không nên sử dụng các loại mỡ bôi trơn khác nhau cùng một lúc. Việc sử dụng lẫn lộn các loại mỡ làm cho đặc tính cơ học của chúng bị xáo trộn, ảnh hưởng chất lượng bảo dưỡng máy móc. Nếu có ý định đổi loại mỡ bôi trơn khác cho máy móc trong quá trình sử dụng, bạn nên vệ sinh hết lượng mỡ còn dư rồi tra mỡ mới vào.
6. Mua mỡ bôi trơn ở đâu giá rẻ, uy tín?
Để có thể mua được mỡ bò giá rẻ, uy tín chúng ta phải nghiên cứu một số các tiêu chí để có thể chọn được sản phẩm phù hợp với nhu cầu của chúng ta. Dưới đây là một số tiêu chí mà hangchavn đã nghiên cứu:
Chọn địa chỉ phân phối uy tín
Đầu tiên bạn cần đánh giá uy tín của nhà phân phối mỡ bôi trơn. Bạn cần tìm hiểu các đánh giá của những khách hàng đã mua mỡ bò trước đó để đưa ra quyết định có nên mua hay không, địa chỉ đó có bán mỡ bôi trơn uy tín không.
Nghiên cứu thành phần, khả năng bôi trơn của mỡ bôi trơn
Trước khi mua mỡ bạn cần phải nghiên cứu tính chất, thành phần và đặc điểm của loại mỡ đó, xem chúng có phù hợp với loại máy móc bạn đang dùng hay không. Chọn được loại mỡ bò bôi trơn phù hợp không chỉ giúp bạn tiết kiệm chi phí đáng kể, còn gia tăng hiệu quả làm việc cho máy móc.
Mua mỡ bò bôi trơn của các hãng nổi tiếng
Hãy sử dụng mỡ bôi trơn từ các thương hiệu nổi tiếng, điều này giúp bạn đảm bảo được chất lượng mỡ, khả năng bôi trơn bảo vệ các chi tiết máy. Một số dòng mỡ bò chuyên dụng có tên tuổi trên thế giới kể đến gồm có: Shell, Total, Mobil, Caltex, Sinopec,…
Phía trên là thông tin về mỡ bôi trơn mà hangchavn đã cung cấp cho các bạn, hy vọng những thông tin đó sẽ giúp ích cho bạn. Nếu có nhu cầu tìm hiểu thêm thông tin về các loại vật liệu xây dựng và phụ tùng nói chung và xe nâng nói riêng, vui lòng truy cập đường dẫn tại đây
